Werken aan zelfvertrouwen

Zelfvertrouwen is een vorm van emotionele gezondheid. Gelukkig is het géén kwestie van aanleg. Zelfvertrouwen is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen, ook als je al volwassen bent. Een eventueel gebrek eraan hangt meestal samen met negatieve ervaringen in je kinder- en jeugdjaren. Het is van belang dat je over een gezonde hoeveelheid zelfvertrouwen beschikt. In het algemeen zoeken mensen namelijk graag het gezelschap van personen die vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. En werkgevers geven de voorkeur aan medewerkers met zelfvertrouwen. Wat moet je weten als je zelf graag wat zekerder van jezelf wilt zijn? En op welke manieren kun je werken aan je gevoel van zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen en verwante begrippen

Er lijkt een spraakverwarring te bestaan over wat zelfvertrouwen precies is en op welke manier dit samenhangt met bijvoorbeeld zelfbeeld, eigenwaarde en zelfrespect. Deze begrippen hangen echter nauw samen. Theoretisch is het goed mogelijk die van elkaar te onderscheiden, maar in de praktijk is sprake van een grote overlap.

Zelfbeeld als gezonde basis van zelfvertrouwen

Het beeld dat je van jezelf hebt, is direct van invloed op je zelfvertrouwen. Sterker nog, je zelfvertrouwen berust voor een groot deel op je zelfbeeld.

Een negatief zelfbeeld gaat nooit samen met een gezonde hoeveelheid zelfvertrouwen. Wel komt het voor dat mensen in het algemeen wel een positief zelfbeeld hebben en tegelijkertijd op een aantal levensterreinen wel en op andere geen gezond zelfvertrouwen bezitten

Zelfbeeld is "het verbeelde (of beter: het voorgestelde zelf; het zelf dat men denkt te zijn.' Dit is de omschrijving waarmee A.S. Reber Woordenboek van de psychologie dit lemma begint.

In feite gaat het om het beeld dat je van jezelf hebt, dus de manier waarop je tegen jezelf kijkt. Je bouwt dit beeld op aan de hand van een groot aantal factoren. Denk hierbij onder meer aan je

• naam
• opleiding
• beroep
• geslacht
• leeftijd
• sociale netwerk

Je zelfbeeld hangt altijd samen met het beeld dat je van anderen, vaak in je naaste omgeving hebt. De basis voor je zelfbeeld wordt gelegd in je kinderjaren. Je krijgt dan een beeld van wie je bent en wat je kunt door onder meer

• je functioneren in de klas
• je omgang met klasgenoten en andere leeftijdsgenoten, onder wie je vrienden en vriendinnen
• je positie en je relaties binnen het gezin waarin je opgroeit.

Dit zelfbeeld vormt dus de basis van het zelfvertrouwen. Als je in je kinder- en jeugdjaren in het algemeen positief werd bejegend, zal je zelfvertrouwen een stuk groter zijn, dan wanneer dat niet het geval was.

Waar draait het om bij zelfvertrouwen?

Bij zelfvertrouwen gaat het om de gezonde zekerheid die je voelt over je eigen kunnen. Het gaat dus niet om een ingebeeld gevoel in je eigen kunnen dat weinig verband houdt met de de realiteit. Zelfvertrouwen berust op een gezond zelfbeeld, zoals hierboven reeds werd besproken, en hangt ook direct samen met zelfacceptatie.

Als iemand met weinig zelfvertrouwen te maken krijgt met tegenslagen, zoals slechte cijfers op school, een negatieve beoordeling op het werk of aanstaande schoonouders die hem of haar afwijzen, versterkt dit het negatieve beeld dat deze persoon van zichzelf heeft en vermindert dit mogelijk het toch al beperkte zelfvertrouwen.

Als iemand met een gezonde dosis zelfvertrouwen met dezelfde tegenslagen te maken krijgt, blijft deze toch positief over zichzelf en zijn of haar mogelijkheden denken. In plaats van aan zichzelf te twijfelen, gaat deze persoon op zoek naar mogelijkheden om de situatie in positieve zin te beïnvloeden.

Zelfvertrouwen kun je leren

Hoe merkwaardig het misschien ook lijkt: zelfvertrouwen is geen gegeven, maar een vaardigheid die je relatief eenvoudig kunt aanleren. Bijvoorbeeld door een cursus of training op het gebied van de ontwikkeling van zelfvertrouwen te volgen of door de tips te bestuderen die je in onderstaande artikelen vindt.